مبحث سوم) نگرش دولت نهم به فناوریهسته ای

بنیان های منطقی در ضرورت بهره برداریاز انرژی هسته ای

چند کشور معدود ادعا می کنند که ایرانبه دلیل دارا بودن ذخائر غنی نفت و گاز نیازی به بهره برداری از انرژی هسته ایندارد و از اینرو، استدلال می کنند که هدف ایران از پیگیری فناوری هسته ای، تولیدسلاح هسته ای است. با توجه به دلائل و ملاحظات ذیل، اثبات خواهیم کرد که اینادعاها بی اساس بوده و فاقد محتوا می باشند و جمهوری اسلامی ایران نمی‌تواند صرفابه خاطر داشتن منابع عظیم نفت و گاز، تنها متکی به تامین انرژی خود از میان سوخت‌هایفسیلی باشد:

 سابقه فعالیت های هسته ای ایران بهدوران قبل از انقلاب اسلامی برمی گردد. در این دوران موافقت نامه های متعددی در زمینههمکاریهای هسته ای در حوزه های مختلف بین ایران و کشورهای غربی منعقد گردید. موسسه تحقیقاتیاستانفورد نیز که یک موسسه آمریکایی می باشد، قبل از انقلاب اسلامی مطالعه ای راانجام داد که براساس آن ایران تا سال 1995 به بیست هزار مگاوات برق هسته ای نیازدارد. گفتنی است ایران در سال 1974 قراردادی با موسسه استانفورد منعقد کرد که طیآن این موسسه وابسته به دانشگاه استانفورد، مجری تحقیق و ارائه چشم اندازی میانمدت در ابعاد اجتماعی، اقتصادی و صنعتی برای توسعه ایران شد. موسسه استانفورد،نهایتاً در یک مطالعه 20 جلدی که به ایران ارائه کرد، پیشرفت صنعتی و اقتصادیایران را متکی به تولید 20 هزار مگاوات برق تا سال 1995 و راه اساسی‌ تولید اینمقدار برق را از طریق تأسیس نیروگاه‌های هسته‌ای در ایران قلمداد کرد.

 این منابع محدود بوده و متعلق به نسل‌هایآتی کشور نیز می‌باشد، لذا استفاده بی‌رویه از آنها مجاز نیست.

استفاده از این منابع در صنایعتبدیلی نظیر پتروشیمی، به مراتب ارزش بیشتری برای کشور در پی دارد.

نیازهای فعلی ایران به الکتریسیته بسیاربیشتر از حد پیش بینی شدهمی باشد. ایران با رشد سالانه 6 تا 8 درصد تقاضا برایالکتریسیته و افزایش جمعیتی که در تا سال 2025 به 100 میلیون نفر می رسد،نمی تواندصرفا بر منابع نفت و گاز خود برای تولید الکتریسیته اتکاء نماید.

 مصرف این منابع در داخل کشور بهعنوان سوخت، به شدت ارز حاصل از صادرات نفت خام و گاز طبیعی را تحت‌الشعاع خودقرار داده است. در صورت ادامه روند مصرف انرژی به صورت فعلی، تا چند دهه دیگرایران به عنوان یکی از وارد کنندگان نفت خام و برخی فرآورده‌های مرتبط با آن نیز درخواهدآمد.

 دولت، یارانه‌های پنهان زیادی بابتمصرف سوخت در داخل کشور می‌پردازد که هزینه‌های تولید و توزیع این فرآورده‌هایسوختی نیز تامین نمی‌گردد.

 بالا بودن شدت انرژی در ایران، روندافزایش جمعیت و بالا رفتن تقاضا برای انرژی الکتریکی در بخش های مختلف،‌ ضرورتمنطقی کردنقیمت های انرژی و کاهش یارانه های پنهان و تعدیل هزینه های فرصت سوختهای فسیلی را بیشتر آشکار خواهد کرد و در نتیجه، از نظر اقتصادی استفاده از منابعغیر فسیلی، به ویژه انرژی هسته‌ای برای تامین نیرو، توجیه بیشتری پیدا خواهد کرد.

 مخالفان برنامه هسته ای ایران،استدلال می کنند که از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نیست که ایران الکتریسیته خود رااز طریق انرژی هسته ای تامین نماید و لذا، باید از منابع فسیلی استفاده نماید. برطبق تحقیقات انجام شده باید گفت که هزینه تولید برق هسته ای و برق از طریق سوخت هایفسیلی قابل مقایسه هستند، صرف نظر از این کهسوخت های فسیلی آلودگی های محیط زیستینیز ایجاد می کنند.

 سوال اصلی اینست که چرا ایران بایدمنابع نفت و گاز خود را به صورت بی رویه مصرف نماید، در حالی که می تواند مانندآمریکا و روسیه که از بزرگترین تولید کنندگان سوخت های فسیلی هستند، از منابع تجدیدپذیراستفاده نماید.

کشورها تا حدود زیادی ملزم به اجرا واعمال قوانین زیست محیطی در جهت بقای کره زمین و محیط زیست آن می‌باشند.

 باید توجه داشت که نفت، به عنوانمنبع انرژی و سرچشمه هزاران کالای دیگر دارای منابع محدودی در سطح جهان است. ازاینرو، محور برنامه‌ریزی اقتصادی کشورهای توسعه یافته، استفاده بهینه از نفت خاماز جمله ذخیره‌سازی برای روز مبادا به عنوان منبع اصلی مشتقات غیر سوختی و غیرقابلجایگزین از آن و رو آوردن به سایر منابع انرژی به‌ویژه انرژی هسته‌ای است. در جهانآینده، قدرت اقتصادی از آن بازیگرانی خواهد بود که منابع و سرچشه‌های انرژی را دردست داشته باشند.

 با برآوردهای به‌‌عمل آمده و در صورتادامه روند کنونی مصرف انرژی،‌ تا حدود 15 سال دیگر ایران از جرگه کشورهای صادرکننده نفت خام خارج شده و تمام تولید نفت خام کشور، صرف مصرف داخلی خواهد شد. ازاینرو، برنامه ریزی در جهت متنوع نمودن سیستم عرضه انرژی در کشور در بلندمدت،‌ بهعنوان یکی از سیاست های راهبردی بخش انرژی کشور قلمداد گردیده و با توجه به کارآییبهینه فناوری هسته‌ای، گسترش بهره برداری از این فناوری یکی از الزامات کشور محسوبمی گردد.

 مجموعه دلایل مذکور، اتکاء سیستمعرضه انرژی کشور به سوخت‌های فسیلی را غیرمنطقی ساخته و استفاده کشور از تکنولوژی‌هایجدید از جمله تکنولوژی هسته‌ای را در مقام مقایسه با سوخت‌های فسیلی، رقابتی می‌سازد.ذکر این نکته نیز ضروری است که یکی از اصلی ترین مباحثی که در اقتصاد انرژی مطرحمی شود،‌ موضوع ترکیب انرژی است که بر اساس آن هیچ کشوری سعی نمی کند از لحاظاستراتژیک انرژی مورد نیاز خود را فقط از یک منبع تامین کند،‌ حتی اگر در آن کشوربه فراوانی یافت شود.