بازتاب انقلاب اسلامی بر پاکستان
انقلاب اسلامی ایران یکی از بزرگترین حوادث نیمه دوم قرن بیستم می‌باشد، هیچ انقلابی در چهارچوب مرزهای ملی کشور مبدا انقلاب باقی نمی‌ماند و انقلاب اسلامی ایران نیز از این قاعده مستثنی نبود. انقلاب اسلامی ایران کشورها و ملتهای فراوانی را تحت تاثیر خود قرار داد، که این تاثیرات فرصت ها و تهدیدهای فراوانی برای ایران به وجود آورد. یکی از کشورهایی که به شدت از انقلاب اسلامی ایران ملهم گردید کشور پاکستان بود، مردم پاکستان با آغوش باز از انقلاب اسلامی ایران استقبال نمودند و در این میان شیعیان پاکستان بیش از هر گروه دیگری پذیرای انقلاب ایران گردیدند.
علمای پاکستان 
روحانیت، احزاب و سازمان های دینی پاکستان قبل از پیروزی انقلاب اسلامی با شخصیت امام خمینی و نهضت ایشان آشنا بود و پاره ای از آن ها ارتباط تنگاتنگی نیز داشتند. در معرفی شخصیت ایشان، روحانیت و طلاب پاکستانی در حوزه های علمیه ی نجف و داخل پاکستان نقش مهمی ایفا نمودند؛ از جمله افرادی مانند سید صفدر حسینی نجفی ، سیدمرتضی حسن صدر الافضل، سید علی موسوی در لاهور، شیخ غلام محمد غروی، سید ابراهیم رضوی، شیخ علی بوستان و شیخ حسن باروی در حوزه ی قم، از شمار روحانیونی بودند که مردم را به تقلید از امام خمینی دعوت می نمودند." قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، علمای شیعه حضور چندانی در صحنه های سیاسی و اجتماعی نداشتند و بیشتر به اجرای مراسم سنتی، ضیافت و اعیاد معصومین و بویژه عزاداری سیدالشهدا(ع)اکتفا می کردندو در این امور هم نقش سازنده ای نداشتند، زیرا در خلال این گونه فعالیت ها به موضوعات اختلاف بین شیعه و سنی بیشتر توجه می شد. بعد از وقوع انقلاب، علمای شیعه در حرکت های مذهبی و اجتماعی خود مردم را به مشارکت در مسائل سیاسی دعوت می کردند. هم اکنون شیعیان این کشور نقش عمده ای در سیاست پاکستان ایفا می کنند. کنفرانس قرآن و سنت در سال 1987م به ریاست عارف حسین حسینی، نقطه عطفی در آگاهی سیاسی شیعیان این کشور و نقش فعال آنان در صحنه ی سیاست دولت بود؛ به طوری که در انتخابات مجلس ملی و سنا در سال های 1988م ،1993و1997م تعدادی از نامزد های شیعه بویزه نهضت جعفری به مجلس راه یافتند که در میان آن ها می توان از امان الله سیال، مرید کاظم، سید جواد هادی و سید عابد حسن حسینی نام برد. گفتنی است که امان الله سیال در شهر جهنگ، مرکز فعالیت سپاه صحابه توانست در یک مبارزه ی انتخاباتی نزدیک با اعظم طارق، دبیر کل سپاه صحابه، بیشترین رای را کسب کند.
درست 70 روز پیروزی انقلاب اسلامی، جمعیتی حدود یکصد هزار نفر از شیعیان سراسر پاکستان در شهر بهگرا واقع در پنجاب تجمع کردند و به تصمیم  ژنرال ضیالحق  که در کشور فقط فقه حنفی اعمال خواهد شد اعتراض کردند و اولین گام های تاسیس نهضت فقه جعفری برداشته شد.
گروههای شیعی
شیعیان از گروههایی بودند که بیشترین تاثیر را از انقلاب اسلامی ایران پذیرفتند . قابل ذکر است که شیعیان تا اوائل دهه هشتاد میلادی تشخص سیاسی نداشتند و حزبی یا گروهی سیاسی به نام شیعیان وجود نداشت. سعی ضیاءالحق مبنی بر اجرای فقه حنفی و حوادث فرقه گرایی متعاقب آن شیعیان را متوجه این مشکل نمود و از آن به بعد شعیان نیز فعالیتهای را برای بدست آوردن این هدف آغاز نموده اند .تاثیری پذیری شیعیان از انقلاب شیعی ایران به مراتب بیشتراز گروههای سنی بوده است که در اینجا به آن می پردازیم.
1. نهضت جعفریه پاکستان
انقلاب اسلامی ایران نوعی توجّه و خود باوری را در جهت انسجام درونی و سیاسی - تشکیلاتی شدن شیعیان در پاکستان را در دهه اول انقلاب اسلامی بوجود آورد.
تاریخ 50 ساله پاکستان نشان داده که شیعیان پاکستان به طور کلی به جز در موارد دفاع گرایشی به تشخص سیاسی خود به عنوان شیعیان ندارند. لذا علی رغم اینکه شیعیان در نهضت استقلال پاکستان و در دیگر نهضتهای سیاسی پاکستان فعالیت داشتد و به مناصب پر اهمیت نیز دست یافتند لیکن این افراد در این فعالیتها بیشتر برلیاقتها و گرایشهای غیر فرقه منکی بوده و هیچ گاه به عنوان فرقه تشیع شناخت سیاسی نداشتند .
باید گفت که یکی از اساسی ترین دستاوردهای انقلاب در پاکستان تاسیس نهضت اجرای فقه جعفری در 24فروردین 1358 بود این سازمان مهم ترین تشکیلات شیعی در پاکستان محسوب می شود که هدف اولیه ی آن بازیابی حقوق شیعیان است. درست 70 روز بعد از استقرارجمهوری اسلامی در روز های 12و13آوریل 1979،جمعیتی حدود یکصد هزار نفر از شیعیان سراسر پاکستان در شهر بهگرا واقع در پنجاب که اکثرا ساکنان آن ها را شیعیان تشکیل می دهند،تجمع کردند ؛ علت اساسی این تجمع آن بود که از کودتای نظامی ژنرال ضیالحق و شعار اسلام خواهی او تاکید یراین نکته که در کشور فقط فقه حنفی اعمال خواهد شد باعث تحریک و اعتراض شیعیان شد . در این تجمع علاوه برانتخاب رهبری مفتی جعفر حسین ، اولین گام های تاسیس تشکیلات در تحریک نفاذ فقه جعفری برداشته شد . آنها در قطعنامه پایانی خود ضمن تبریک پیروزی انقلاب اسلامی ایران به مردم امام را به عنوان رهبر تمامی مسلمانان دانستند. به دلیل حمایت قاطعانه نهضت جعفریه از شیعیان پاکستان و انقلاب اسلامی ایران این حزب و حامیان آن همواره هدف اصلی فرقه گرایان و عاملان آن بوده اند.
2.سازمان دانشجوئی امامیه ( I.S.O )
در سال1353 "سازمان دانشجویی امامیه" (imam student organization) با راهنمایی علمای پیرو امام خمینی تاسیس شد . نخستین رهبران این سازمان ، محمد علی نقوی ، علیرضا نقوی و زیدی بودند . قبل از تاسیس این نهاد، شیعیان پاکستان تشکیلات دانشجویی منظمی نداشتند و در عمل سازمان های مختلفی با آرمان های متعدد و اهداف جدا از هم فعالیت می کردند واز نظر ایدئولوژی نیز التقاطی، کمونیستی یا سکولار بودند. با پیروزی انقلاب اسلامی ایران، شیعیان پاکستانی به رهبری مفتی جعفر حسین مبارزاتی را برای کسب حقوق خود آغاز کردند. به دنبال تحرکات شیعیان، دولت پاکستان، درسال 1980م با رهبر شیعیان وارد مذاکره شد و بر اساس توافقی پذیرفتند که شیعیان بر اساس فقه جعفری در مورد زکات عمل کنند، اما با وجود این دولت ضیاءالحق تلاش وسیعی برای مقابله با موج طرفداری از انقلاب اسلامی در پیش گرفت. این بخصوص با تلاش شیعیان برای رسمیت بخشیدن به فقه جعفری همراه شد . ساجد علی نقوی از علمای شیعه اظهار داشت که مردم پاکستان از همان ابتدای استقلال این کشور خواستار اجرای احکام اسلامی بودند وپس از انقلاب اسلامی ایران این خواست مردمی به اوج رسید ،ولی لایحه ی شزیعت جز خواست استعمار خارجی و آمریکا برای مقابله با اسلام نیست.
گروه های اسلامی پاکستان تاکنون صدها کتاب از شخصیت های انقلابی چون شهید مطهری، علامه طباطبایی، امام خمینی (ره) و... ترجمه و چاپ کرده اند.
3.دیگر گروهها و موسسات اسلامی
یکی از تحولات سیاسی که در عرصه سیاسی پاکستان صورت گرفت تشکیل شورای ایالتی از سوی دولت بی نظیر بوتودر سال 1373بود . در مناطق شمالی پاکستان که اکثرجمعیت آن را شیعیان تشکیل می دهند ، تعداد اعضای شورای ایالتی در این منطقه که طرفدار انقلاب اسلامی هستند چشمگیرند . از جمله می توان به افرادی چون پروفسور غلام حسین سلیم، روحانی و استاد دانشگاه که از مقلدان و مروجان امام و رهبر معظم انقلاب می باشد و مدتی با مجله «شهید» در ایران هم کاری نموده است، نام برد. هم اکنون علمای شیعه ی پاکستان نقش بسیار مهمی در افزایش آگاهی فرهنگی و سیاسی جامعه ایفا می نمایند که یکی از این موارد همان گونه که گفته شد، تاسیس حوزه های علمیه فعال است.
«دار الثقافه الا سلامیه» به ریاست «سید علی شرف الدین موسوی » در کراچی، موسسه «صباح القران » در لاهور، موسسه ای انتشاراتی «امامیه کیشنز»، «جامعه تبلیغاتی اسلامی» در کراچی به ریاست «یوسف نفسی» و آکادمی اخوت در اسلام آباد ، از موسساتی هستند که از انقلاب اسلامی الهام گرفته اند و هم چنین اهداف آنان مقابله با تهاجم فرهنگی غرب می باشد و تاکنون صدها کتاب از شخصیت های انقلابی چون شهید مطهری، علامه ی طباطبایی، امام خمینی (ره)و برخی دیگر، چاپ کرده اند.
فعالیت علمای شیعه در راه تحقق وحدت و همبستگی مسلمانان از جمله تاثیرات مهّم انقلاب اسلامی ایران بر خط مشی و افکار آن هاست،به طوری که در حال حاضر سازمان هایی مانند «نهضت اخوت اسلامی» به ریاست مولانا عنایت علی شاکر ، «جبهه متحد اسلامی» به ریاست «میرزا یوسف حسین»در کراچی در این زمینه فعالیت می کنند.

سید علی فاطمی، صنایع نیوز، با تلخیص
منبع:http://www.tebyan.net/Politics_Social/Politics/Foreign_Policy/Report/2009/1/31/84348.html

تاثیر انقلاب اسلامی بر عربستان سعودی (6)
دکتر عباسعلی فرزندی اردکانی
علاوه بر شیعیان که به دلیل بی عدالتی ها و اعمال سیاست های متحجرانه فرقه ای با جریان وهابیت و حکومت آل سعود مخالفت دارند و با وجود موج گسترده برخوردهای امنیتی و محرومیت های سیاسی - اجتماعی، هر روز بر انسجام قدرت آنها افزوده می شود، جریان حکومتی در این کشور از ناحیه نسل دوم و سوم تجدیدنظرطلبی های وهابی و همچنین برخی جناح های داخلی حاکمیت با مشکلاتی مواجه است. با توجه به این که میان نسل جدید وهابی به دلیل رشد اقتصادی وتحصیل در بدون عربستان با واقعیت های جدیدی آشنا شده اند و براساس برداشت های خود نوسازی نظام سیاسی را ضروری قلمداد کرده و حتی به تدریج برای تحقق خواسته خود به رویکردهای مسلحانه متوسل شده اند و در نهایت نیز با تشکیل جریاناتی چون القاعده و سازمان های اقماری آن مبارزه با آل سعود و هم پیمانان و پشتیبان آن یعنی آمریکا را مدنظر قرار داده اند که واضح است که حکومت آل سعود ازناحیه آنها همواره مورد تهدید خواهد بود. از طرفی اما در حال حاضر سه جناح عمده در داخل آل سعود وجود دارد که هر یک برای بسط قدرت جناح خود تلاش می کنند. گروه اول خاندان فهد است که از دهه 1960 به صورت گروه غالب در خانواده سعودی بوده است و نایف عبدالعزیر، سلطان بن عبدالعزیز، سلمان بن عبدالعزیز که همگی از یک مادر و وابسته به قبیل سدید هستند، از این گروه می باشند. گروه دوم که ملک عبدالله از آن خانواده در حال حاضر پادشاه عربستان است، ازمادر دیگری هستند که به قبیله شمر وابسته اند و گروه سوم فرزندان فیصل هستند که از تشکیلات منسجمی برخوردار نیستند و افرادی چون خالدبن فیصل و ترکی فیصل به آن تعلق دارند. در کنار این گروه بندی ها در جریان سیاسی حاکم برخی گروه های سیاسی دیگری با هویت لیبرال و مذهبی نیز در عربستان وجود دارند که با سیاست حاکم توافق ندارند، ولی آنها تاثیرگذاری قابل توجهی بر وضعیت حکومتی ندارند.
در عین حال هر چند در عربستان سعودی فعالیت احزاب، دستجات و گروه های سیاسی ممنوع بوده و حتی انتقاد از رفتار سیاسی حکومت جرم تلقی می شود و بر این اساس تشکل ها و گروه های سیاسی نمی توانند به صورت رسمی و علنی فعالیت کنند اما امروزه سازمان ها و جنبش هایی در عربستان مانند گروه ها و جنبش های سلفی و اخوانی ها، گروه ها و جنبش های روشنفکر و اصلاح طلب، گروه ها و جنبش های اصلاح طلب دین گرا و گروه ها و جنبش های شیعی چون سازمان انقلاب اسلامی جزیره العرب که در سال های اخیر به «جنبش اصلاح طلبان جزیره العرب» تغییر نام داده است، حزب الله حجاز، تجمع علمای شیعه و... وجود دارند که به صورت پیدا و پنهان و با روش های مختلف نارضایتی و مخالفت خود راباحکومت فرقه ای- قومی وناعادلانه اعلام می کنند.
نکته مهم این است هر چند این جریانات در مقابل متوقف شدن فعالیت های سیاسی تبلیغی خود و برداشته شدن برخی فشارها بر طرفداران سازمان به نظر می رسد که در مقابل آن چه از دست داده اند، امتیاز چندانی به دست نیاورده اند، اما به نظر صاحب نظران نارضایتی و مخالفت مردمی در ابعاد مختلف از حکومت همچنان به صورت پیدا و پنهان وجود دارد و نظام حکومتی را گریزی از آن نیست!
منبع: روزنامه صبح صادق دوشنبه30 دی 1387 شماره 385

تاثیر انقلاب اسلامى بر عربستان سعودى (5)
تبعیض گسترده وبی عدالتی های اعمال شده بر جوامع عربستان توسط حکومت آل سعود در عربستان شرایط اجتماعی را در این کشور به گونه ای رقم زده بود که با پیروزی انقلاب اسلامی وانتشار اولیه آموزه ها وارزش های آن باعث شد تا زمینه تحولات اجتماعی در عربستان فراهم شود . باپیروزی انقلاب اسلامی دولت عربستان با وجود برخورد ظاهری دوستانه با جمهوری اسلامی شاید با در نظر گرفتن این موضوع که سرنگونی سلطنت در ایران و برپایی حکومت مردمی - اسلامی می تواند تاجو تخت های دیگر رابا خطر روبه رو کند با هدف پیشگیری از تاثیر آموزه های انقلاب اسلامی بر افکار عمومی مردمی دست به اقدام پر هزینه ای زد که اخراج افسران و درجه داران شیعه از ارتش ، اخراج بسیاری از متخصصان وکار گران شیعی مشغول به کار در شرکت نفتی آرامکو ، ممنوعیت از استفاده از میکروفون و بلندگو در مساجد شیعی ، بازرسی  و تفتیش ناگهانی و به صورت متوالی خانه های مردمی ، ممنوعیت مسافرت سیعیان عربستانی به ایران و ... از جمله آنها است. اما با وجود این چنین اقداماتی آگاهی وبیداری ناشی از آموزه های انقلاب اسلامی که بخش هایی از مردم عربستان به ویژه شیعیان این کشور را که به دلیل اعمال سیاست های تبعیض آمیز فرقه ای از ناحیه حکومت در اوج نارضایتی به سر می بردند ، فرا گرفته بود.
زمینه اظهار و ابراز نارضایتی مردمی را درعربستان فراهم نمود ، هر چند مردم عربستان عموما هیچ گونه نقش در سیستم حکومتی نداشته و با اعمال فشار فرقه ای - قبیله ای مواجه بودند اما شیعیانی که بیشتر در مناطق شرقیو نفت خیز عربستان سکونت داشته وبا وجود اینکه آنها بر روی بزرگترین ذخایر نفتی جهان زندگی می کنند به دلیل خشم وغضبی که وهابیان نسبت به آنها اعمال نموده اند ف این منطقه از محروم ترین نواحی عربستان باقی مانده است و این بی عدالتی روا شده در حق آنان باعث شد تا شیعیان با شهامت وقدرت خواسته های خود را از حکومت سعودی مطالبه کنند، البته این مواضع به شیعیان خلاصه نمی شد ، بلکه افراد سنی مذهب هم در مخالفت با سیاست های تبعیض آمیز وهابیان وبا شیعیان همرهی داشتند که به تسخیر مسجد الحرام در نوامبر 1979 مصداق بارزی از این نارضایتی به شمار می آید. صدها جوانی که گرد « جهیمان محمد بن سیف العتیبی » حلقه زده و وهزاران زایر را در تسخیر مسجدالحرام با خود همراه کردند با افشا گری علیه حکومت سعودی در زمینه هم پیمانی با غرب ، اسراف وتبذیر بیت المال ، فسق وفجور خاندان حاکم و بی توجهی به اصول و قوانین شریعت اسلام سعی کردند نارضایتی بخش هایی از مردم عربستان را به گوش جهانیان رسانند وبا وجود سانسور شدید خبری سرانجام معلوم شد که این شورش وقیام فرا تراز مکهبوده و دامنه آن قبیله های مختلفی از جمله : قحطان ، عتیبی و ... را فرا گرفته و در طائف ، قطیف ، بخش هایی از ریاض و ... قیام هایی در این راستا صورت گرفت هرچند با پیروزی انقلاب اسلامی اقدامات مختلفی در مخالفت با بی عدالتی های حاکم بر جامعه عربستان در بخش های شرقی این کشور از قبیل : پخش اعلامیه های مخالف ، انتشار مطالب انتقادی علیه حکومت سعودی در روزنامه ها نوشتن شعار هایی با مطالب موافق انقلاب اسلامی و مخالف آمریکا روی دیوار ها و ... انجام می شد ، اما تاثیر انقلاب اسلامی را در مناطق شیعه نشین باید در گرد همایی گروه عظیم صدها هزار نفری شیعیان(بیش از 400000 نفر) که تحریم طولانی عزاداری عاشورا را توسط حکومت سعودی شکستند ، مشاهده نمود که شیعیان ساکن در مناطق نفت خیز این کشور پایبندی خود به آموزه های تحرک آفرین عاشورا و حمایت وهواداری از انقلاب اسلامی را به نمایش گذاشتند و طی این وقایع بود که شیعیان شبه جزیره عربستان را بر آن داشت تا حقوق مذهبی - سیاسی از دست رفته خود را از حکومت مطالبه نمایند .
منبع : روزنامه صبح صادق روز دوشنبه 23 دی 1387 شماره384

تاثیر انقلاب اسلامى بر عربستان سعودى (4)
عربستان سعودى کشوری مذهبی است که قوانین آن بر پایه اسلام وهابی  است. در این کشور وهابیت نقش مهمی ایفا می کند وهیچ آیین دیگری را تحمل نمی کند. عملا تمامی وجوه رسمی سیاست کشور بر پایه آیین رسمی وهابیت اداره می شود.در هم تنیدگی وهابیت با قومیت سعودی ، به ایجاد نظامی  پاذشاهی انجامیده که در آن مذاهب دیگر اسلامی ، چه سنی و چه شیعه، جایی برای رشد ونمو ندارد.
دراین رابطه شیعیان به دلیل ضدیت خاص فرقه وهابیت با آنها و وقوع انقلاب  اسلامی بیش از دیگر فرق اسلامی تحت فشار هستند.
از نظر وهابیون، شیعیان کافر بوده و مروج شرک مى باشند. وهابیون شیعیان را مسئول سقوط خلافت اسلامى در بغداد، تهاجم مغول ها و کشتار بسیارى از علماى خود مى دانند.
اتهاماتى که دروغ بودن آنها بسیار واضح و آشکار است. بر این اساس جامعه شیعه که ٢٥ درصد جامعه عربستان را تشکیل مى
دهد و عمدتا در شرق دینى کشورسکونت دارند، جامعه اى است که ستم ها، تبعیض ها و ناروایى هاى بسیارى را تحمل کرده است. از مظاهر آشکار تبعیض عدم حضور در پست هاى رسمى حکومتى است. تاکنون هیچ وزیر یا عضو کابین سلطنتى شیعه نبوده است.
زمانى که ملک فهد دو سال ٢٠٠٥ ، مجلس شورا را از ١٢٠ نفر به ١٥٠عضو گسترش داد، تنها دو نفر از شیعیان را به اعضاى آن اضافه کرد و در کل
تعداد شیعیان در مجلس شوراى عربستان ٤ نفر است.درحالى که عربستان سعودى پیش از ٣٧٨٥ مسجد دارد و تاکنون بیش از ١٦٠٠ مسجد در سراسر دنیا ساخته است اما شیعیان عربستان حق ندارند، مسجدى براى خود بنا کنند وتاریخ ساخت معدود مساجد موجود نیز به زمان حکومت عثمان ها باز مى گردد. علاوه بر این بسیارى از مساجد و حسینیه هاى شیعیان در شهرهاى مختلف شیعه نشین تخریب شده و شیعیان خانه هاى خود را به صورت مخفى به مسجد یا حسینیه تبدیل کرده اند.مساجد شیعیان در صورت انجام مراسم مذهبى توسط نیروى امنیتى عربستان بسته مى شود و شیعیان حق ندارند، در شهرهاى خود، مراسم خاص خود را برگزار کنند.شیعه ستیزى از برنامه هاى اساسى وهابیت در عربستان است اما با این وجود شیعیان این کشور به شدت تحت تاثیر انقلاب اسلامى هستند.با وجود اینکه به شکل قانونى، سازمان هاى سیاسى شیعى در عربستان فعالیت ندارند، اما طى 3-4دهه اخیر تعدادى سازمان و شبکه های غیررسمى شیعى تشکیل شده اند که مطالبات شیعیان را دنبال مى کنند. از جمله این سازمان ها می توان «سازمان انقلاب اسلامى جزیره العرب » ، «حزب الله عربستان سعودى » و جامعه علماى حجاز اشاره داشت.
سازمان انقلاب اسلامى جزیرهالعرب (حرکت اصلاح اسلامى شیعه) در سال ١٩٧٠ در نتیجه مبارزات شیعیان عربستان شکل گرفت و پس از چند سال فعالیتغیررسمى، در نیمه دوم دهه ١٩٧٠ فعالیت خود را رسما علنى نمود. این سازمان معتقد است که باید با دو خطر جدى که فرهنگ اسلامى عربستان را تهدید مى کند مبارزه کرد وآن فرهنگ لیبرال دموکراسى آمریکایى و فرهنگ ارتجاعى وهابیت است که تحت پوشش اسلام بر مردم تحمیل مى شود.حزب الله عربستان سعودى نیز که دومین گروه مهم سیاسى شیعیان در عربستان است به پیروى از خط حضرت امام خمینى (ره) در سال ١٩٨٧ توسط چند نفر از روحانیون برجسته شیعى از جمله شیخهاشم شکوس، شیخ عبدالرحمن الجمیل و تاسیس شد.حزب الله عربستان نیزسازمانى سیاسى — مذهبى است که از اصل ولایت فقیه پیروى مى کند و رهنمودهاى حضرت امام (ره) و طى سالهاى اخیر رهبر معظم انقلاب اسلامى را در مبارزات ود مدنظر قرار داده است.با این وصف مشخص است که علیرغم محدودیت ها و تنگناهایى که جامعه وهابى براى شیعیان ایجاد کرده اند، انقلاب اسلامى توانسته است در جامعه اسلامى عربستان سعودى حرکتهاى خودجوشى را ایجاد نماید.

منبع : روز نامه صبح صادق دوشنبه ١٦ دى ١٣٨٧ شماره383