تاثير انقلاب اسلامي بر عربستان سعودي (8)

تاثیر انقلاب اسلامی بر عربستان سعودی (8)
دکتر عباسعلی فرزندی اردکانی
هر چند عوامل ساختاری متعددی در دولت عربستان وجود دارد که زمینه تاثیرگذاری و دخالت آمریکا در جهت گیری های این کشور را فراهم نموده و پایین بودن درجه مشروعیت دولت سعودی در سطح مردم و گروه های اجتماعی، ماهیت مذهبی حکومت و نفوذ ساختاری وهابیت در نظام سیاسی این کشور، توانایی ها و قابلیت های پایین نظامی و دفاعی عربستان، وابستگی ها و مشکلات فنی و تکنولوژیک این کشور و ویژگی های اقتصادی عربستان و وابستگی کامل به صادرات نفت از اهم این عوامل به حساب می آیند و متاثر از این وضعیت تغییر و تحول عمده در تعامل سیاسی عربستان با آمریکا متصور نیست، اما وقوع حوادث 11 سپتامبر 2001 و ایراد اتهامات تروریستی علیه سعودی ها، انتقاد از عملکردهای فرهنگی، آموزشی آنها و اعمال فشار بر این کشور برای اصلاحات در نظام سیاسی تغییراتی را در نگرش دولت عربستان نسبت به آمریکا به وجود آورده است.
عملکردهای سیاست های آمریکایی ها این زمینه را فراهم نموده است که سعودی ها دیگر نتوانند به دولتمردان آمریکا برای حفظ موقعیت و بقای خود بدون قید و شرط تکیه کنند، زیرا حکام آل سعود دریافتند که آمریکایی ها صرفا به منافع خود در عربستان می اندیشند و لزوما این منافع همواره با خواست جریان حاکم در عربستان همراه نیست از طرفی دیدگاه بخشی از گروه ها و جمعیت های عربستانی نیز برخلاف سیاست سعودی ها مخالف ارتباط در سطح گسترده با آمریکا بوده و همواره تلاش می کنند که چالش ها و آسیب هایی را در این زمینه برای آمریکا ایجاد کنند. حمله جریان های سلفی به مقر آموزشی گارد ملی سعودی در ریاض، انفجار الخبر و پایگاه هوایی نیروهای آمریکایی در ژوئن 1996 که منجر به کشته شدن 19 آمریکایی شد و بمب گذاری ریاض در می 2003 که 8 آمریکایی در آن کشته شدند و... از نمودهای بارز جو ضد آمریکایی گروه ها و جمعیت های سازمان یافته عربستانی است. دیدگاه مردم و افکار عمومی عربستان سعودی نیز نسبت به آمریکا و عملکرد آن دیدگاه نامطلوب و منفی بوده و براساس نظرسنجی های انجام شده در آوریل 2002 نظر مردم عربستان نسبت به آمریکا 87 درصد نامطلوب و در ژوئن 2004 به 94 درصد افزایش یافته است. بر این اساس رشد افکار ضد آمریکایی در میان مردم عربستان، شکل گیری و افزایش قدرت گروه های متعصب مخالف آمریکا در عربستان ،تفاوت مبانی، ساختار و ارزش های فرهنگی و مذهبی در عربستان و آمریکا، فشارهای درونی در عربستان برای تغییرات در سیاست خارجی عربستان با آمریکا از جمله چالش هایی است که آمریکایی ها در عربستان با آن مواجه هستند. از طرفی با وجود سیاست ها و نگرش های نامطلوب آل سعود نسبت به جمهوری اسلامی در دهه اول پیروزی انقلاب اسلامی و رقم خوردن شرایط خاص در منطقه به ویژه شکل گیری تهدید از ناحیه رژیم بعثی سابق در عراق علیه عربستان و اثبات صداقت جمهوری اسلامی در تعامل با کشورهای منطقه رفته رفته این نگرش تعدیل شده به گونه ای که در زمینه های مختلف توسعه روابط دو کشور را شاهد بوده ایم و حتی رهبران عربستان از طرح ایجاد ساختار امنیت جمعی در منطقه با حضور ایران حمایت کرده اند. مواضع و دیدگاه گروه ها و جمعیت ها نیز به دلیل این که اساسا با توجه به سیستم سیاسی عربستان نمی توانند مواضع روشنی را اتخاذ نمایند، اما با این وجود برخی از گروه ها موضع گیری های همراه با جمهوری اسلامی از خود نشان داده و در مواردی نیز حداقل با دشمنان فرامنطقه ای ایران اسلامی چون آمریکا مواضع مخالف دارند حتی در میان برخی رسانه ها دیدگاه متعادل و در مواردی همراه با جمهوری اسلامی مشاهده می شود. در زمینه افکار عمومی عربستان هم هر چند به دلیل انجام نشدن نظرسنجی نمی توان ارزیابی دقیقی ارائه نمود، اما به دلیل مواضع و اقدامات جمهوری اسلامی در مورد نظام سلطه و پایگاه منطقه ای آن یعنی رژیم جعلی اسرائیل از یک سو و وضعیت طبقاتی حاکم بر جامعه عربستان از سوی دیگر و به ویژه با فضای سیاسی بعد از حادثه 11 سپتامبر و رشد احساسات ضد آمریکا در افکار عمومی ملت ها از جمله عربستان و شرایط ناشی از اقدامات وحشیانه رژیم صهیونیستی در برخورد با ملت لبنان و مردم غزه و شکست مفتضحانه این رژیم و ... باعث شده است افکار عمومی عربستان نسبت به جمهوری اسلامی متمایل شود و دولتمردان عربستان را در تعامل با مسئولان جمهوری اسلامی ایران به نرمش بیشتر وادارد به گونه ای که حضور ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران در موسم حج 86 و حضور رئیس محترم مجمع تشخیص مصلحت نظام و ریاست مجلس خبرگان رهبری در سال جاری و شرکت ایشان در مجمع گفت وگوی ادیان که اثرات زیادی بر افکار عمومی عربستان داشت در این راستا قابل تحلیل بوده و از وجود ظرفیت ها و قابلیت های همگرا و فرصت هایی برای جمهوری اسلامی ایران در جامعه عربستان ناشی از تاثیر انقلاب اسلامی و عربستان حکایت دارد.
منبع : روزنامه صبح صادق دوشنبه 14 بهمن 1387

(1) نظر

دسته ها : تاثیر انقلاب اسلامى بر عربستان سعودى

شنبه نوزدهم 11 1387